Không để cán bộ lạm quyền, ngâm hồ sơ đất

Trong phiên thảo luận về kinh tế xã hội tại hội trường Quốc hội hôm qua, có ý kiến rất đáng quan tâm của đại biểu Phan Thái Bình, tỉnh Quảng Nam.

Ông phản ánh những khó khăn, bức xúc của cử tri liên quan đến việc thực hiện các biện pháp chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản và tác dụng ngược của nó đến thị trường bất động sản, sự bất an của người dân, rủi ro lạm quyền của cán bộ.

Đại biểu Phan Thái Bình nói: “Theo phản ánh của cử tri, một số cơ quan thuế ở cấp huyện có biểu hiện tuỳ tiện trong việc áp dụng giá bất động sản tính thuế. Nhiều nơi yêu cầu người dân phải chấp nhận giá tính thuế cao hơn 1,2 đến 1,5 lần, thậm chí có nơi đến 2 lần giá đất nhà nước quy định thì mới được giải quyết hồ sơ”.

Đại biểu Phan Thái Bình: Theo phản ánh của cử tri, một số cơ quan thuế ở cấp huyện có biểu hiện tuỳ tiện trong việc áp dụng giá bất động sản tính thuế

Trường hợp giá trong hợp đồng thấp hơn mức trên thì cơ quan thuế ngâm hồ sơ, mời lên làm việc nhiều lần hoặc trả hồ sơ vì cho rằng giá trong hợp đồng chưa sát với giá thị trường bất động sản theo khảo sát. Tuy nhiên, ông phản ánh, căn cứ nào xác định giá hợp đồng sát với giá thị trường và áp dụng giá tính thuế cao hơn giá nhà nước quy định thì cơ quan thuế không chỉ ra.

Phản ánh của đại biểu Phan Thái Bình là rất xác đáng và kịp thời sau những gì diễn ra gần đây.

Vô tình dẫn đến nguy cơ nhũng nhiễu

Gần đây, Bộ Tài chính đã liên tục gửi 2 công văn (Văn bản số 14257/BTC-VP ngày 15/12/2021; Văn bản số 438/BTC-VP ngày 12/1/2022) cho UBND các tỉnh, thành phố và Bộ Công an, Bộ Tư pháp nhằm chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản. 

Trước và sau thời điểm trên, Tổng cục Thuế đã ban hành các công văn đốc thúc việc thực hiện các chỉ đạo của Bộ, trong đó đáng kể nhất là yêu cầu người mua/bán phải kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán nhà đất.

Điều đáng ngạc nhiên là những chỉ đạo trên trong các công văn của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế đã vô hiệu hóa những quy định của luật pháp liên quan đến lĩnh vực này. 

Theo Thông tư số 92/2015/TT-BTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính, khi chuyển nhượng bất động sản, người chuyển nhượng sẽ chịu 2% thuế thu nhập, người nhận chuyển nhượng chịu 0,5% phí trước bạ từ mức giá “ghi trên hợp đồng”. 

Trường hợp trên hợp đồng chuyển nhượng không ghi giá hoặc giá trên hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn giá đất do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng thì giá chuyển nhượng được xác định theo bảng giá đất do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng (điều 17). Nghị định số 12/2012/NĐ-CP ngày 12/2/2015 của Chính phủ cũng quy định rất rõ như vậy (điều 18).

Đề nghị Chính phủ, Quốc hội sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về đất đai, thuế trong đó quy định rõ nguyên tắc xác định giá đất sát với giá thị trường đất đai

Có nghĩa là các quy định luật pháp liên quan là rất rõ ràng, mạch lạc, dễ thực hiện hơn nhiều so với các văn bản chỉ đạo trên đây của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế.

Về bản chất, nguồn gốc của thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh chuyển nhượng bất động sản chính là sự kê khai không trung thực của một bộ phận người dân tham gia giao dịch bất động sản và bảng giá đất của các địa phương hiện nay chưa sát với giá thị trường, còn thấp hơn nhiều so với giá thực tế. 

Vẫn theo đại biểu, tình trạng trên đã dẫn đến việc một số nơi có hồ sơ chậm giải quyết quá hạn khá lớn, ảnh hưởng sản xuất kinh doanh, quyền lợi người dân.

“Một số cán bộ thuế có biểu hiện lạm quyền, gây khó khăn, nhũng nhiễu người dân trong quá trình giải quyết hồ sơ. Một số người dân buộc phải chấp nhận tiêu cực để giải quyết hồ sơ thuận lợi”, ông Bình nói. 

Báo chí phản ánh thông tin từ Tổng cục Thuế, kể từ đầu năm đến nay, cả nước có khoảng 85.000 bộ hồ sơ chuyển nhượng bất động sản phải kê khai lại, số thuế thu thêm tăng 222 tỷ đồng. Trong đó, riêng tại TP.HCM có tới khoảng 13.100 bộ, tại Vũng Tàu hơn 12.000 bộ.

Nhận xét của đại biểu Thái Bình rất thẳng thắn: “Thực tế chỉ đạo của Bộ Tài chính và một số UBND cơ quan liên quan trong hoạt động này còn chung chung, vô tình dẫn đến nguy cơ tạo công cụ, phương tiện cho một số cơ quan, chủ thể khác như công chứng có điều kiện nhũng nhiễu, gây khó khăn cho người dân”. 

Đầu cơ hay đầu tư đất đaiKết luận về việc quản lý và sử dụng đất đai tại hội nghị Trung ương 5, Tổng bí thư chỉ đạo: “Kiên quyết khắc phục tình trạng đầu cơ đất, sử dụng đất không đúng mục đích, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực, gây khiếu kiện, bức xúc trong nhân dân”.Xem ngay

Khi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản thì người dân chịu mức thuế cao hơn, theo giá thị trường nhưng khi bị thu hồi đất, đền bù thì áp theo giá nhà nước dẫn đến những bất bình đẳng trong mối quan hệ này.

Chống thất thu thuế là việc đúng và cần làm nhưng phải có lộ trình, có khoa học, và quan trọng nhất phải tuân thủ nguyên tắc thị trường. Chống thất thu thuế qua trường hợp này đã đi vào lối mòn “tiền kiểm” thay vì “hậu kiểm” mà hệ lụy là hồ sơ ùn tắc, giao dịch của người dân đông cứng.

Giải pháp căn cơ nhất vẫn phải tuân thủ các nguyên tắc thị trường, giá thị trường. Đại biểu đề nghị Chính phủ, Quốc hội sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về đất đai, thuế trong đó quy định rõ nguyên tắc xác định giá đất sát với giá thị trường đất đai.

UBND cấp tỉnh, thành phố cập nhật đúng, đủ giá giao dịch bất động sản đảm bảo sát giá thị trường áp dụng cho hoạt động kinh doanh bất động sản tính chi phí bồi thường cho người dân, đảm bảo công bằng, bình đẳng. Bộ Tài chính, cơ quan thuế quy định các biện pháp chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh chuyển nhượng bất động sản theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo thống nhất, công khai, minh bạch, tránh tình trạng lạm quyền, nhũng nhiễu. 

Những giải pháp đề xuất nếu được thực hiện sẽ giúp thị trường bất động sản phát triển lành mạnh hơn mà nhà nước không bị thất thu, công chức không lạm quyền và người dân được bảo vệ.

Tư Giang

Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân

21/05/2007 07:00

Với nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò của nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt mục tiêu của cả đời mình và mục tiêu của Ðảng, của cách mạng là mang lại hạnh phúc thật sự cho nhân dân.

Dân là chủ, mọi quyền hành đều ở nơi dân

Có thể nói rằng, nhân dân trong tư tưởng Hồ Chí Minh là phạm trù chiếm vị trí trung tâm. Bác nói: "Nước ta là một nước dân chủ. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân (...). Chính quyền từ xã đến Chính phủ Trung ương đều do dân cử ra. Ðoàn thể từ Trung ương đến xã do dân tổ chức nên. Nói tóm lại, quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân".

Tư tưởng của Bác là sự kế thừa ý thức về sức mạnh dời non lấp biển của nhân dân mà các nhà tư tưởng, các vị anh hùng dân tộc đã nhiều lần nhìn nhận: "Chở thuyền và lật thuyền cũng là dân" (Nguyễn Trãi).

Với nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò của nhân dân mà Bác đã đặt mục tiêu của cả đời mình, mục tiêu của Ðảng, của cách mạng là mang lại hạnh phúc thật sự cho nhân dân. Năm 1960, kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Ðảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: "Ðảng ta vĩ đại, vì ngoài lợi ích của giai cấp, của nhân dân, của dân tộc, Ðảng ta không có lợi ích gì khác".

Do vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gắn sự nghiệp giải phóng con người, trước hết trong điều kiện nước ta, với sự nghiệp giải phóng đất nước, với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Ðồng thời, Người quan niệm, xây dựng chủ nghĩa xã hội là làm cho dân giàu nước mạnh. Dân có giàu thì nước mới mạnh.

Cho nên, đấu tranh chống nghèo đói và lạc hậu được Người xem là một nhiệm vụ hàng đầu, một "cuộc chiến đấu khổng lồ". Người nói: "Nếu dân đói, Ðảng và Chính phủ có lỗi; (...) nếu dân dốt là Ðảng và Chính phủ có lỗi", "Hễ còn một người Việt Nam bị bóc lột, bị nghèo nàn, thì Ðảng vẫn đau thương, cho đó là vì mình chưa làm tròn nhiệm vụ". "Nhưng nếu nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì".

Hạnh phúc và tự do chân chính, thật sự, chỉ khi nào mà nhân dân là người chủ đích thực của toàn bộ quá trình hoạch định đường lối chính sách phát triển đất nước. Ðó chính là quá trình thực hành dân chủ - dân chủ về kinh tế, dân chủ về chính trị.

Nhà nước ta ngay từ khi thành lập đã mang tính nhân dân sâu sắc, là thành quả trực tiếp của Cách mạng Tháng Tám do nhân dân ta thực hiện thắng lợi dưới sự lãnh đạo tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ðảng Cộng sản Việt Nam.

Trên cơ sở hiểu sâu sắc về nền tảng  nhân dân của Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ðảng ta đã chủ trương tổ chức Tổng tuyển cử vào ngày 6-1-1946 để bầu ra  Quốc hội đầu tiên của nước ta. Người đã kêu gọi nhân dân đi bầu cử với một sự xúc động tha thiết và tự hào về chính quyền của nhân dân vừa mới giành được bằng chính xương máu của nhân dân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh coi quyền làm chủ về chính trị của nhân dân là mấu chốt của một chính quyền vững mạnh. Theo Bác, quyền làm chủ đó không thể là lời bàn suông mà chỉ có thể là sản phẩm của hoạt động quản lý, tham gia hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội của nhân dân. Người nói: "Có việc gì thì ai cũng được bàn, cũng phải bàn.

Khi bàn rồi thì bỏ thăm, ý kiến nào nhiều người theo hơn thì được. Ấy là dân chủ". "Việc gì cũng phải hỏi ý kiến dân chúng, cùng dân chúng bàn bạc". "Dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra".

Học tập và làm theo tư tưởng - đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ðảng đã hết sức coi trọng việc hoàn thiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, đề cao vai trò của các cơ quan dân cử, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân, của khu dân cư, tập thể, đơn vị, cơ quan trong việc góp ý, phê bình, giám sát cán bộ, đảng viên.

Quyền lực nhân dân thống nhất và có hiệu quả

Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, được soạn thảo và ban hành dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lần đầu đưa ra nguyên tắc: Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam. Ðại hội quốc dân Tân Trào là một Nghị viện được ra đời từ trong phong trào đấu tranh cách mạng làm nên nền dân chủ cách mạng của nhân dân, là cơ quan quyền lực cao nhất.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Quốc hội là Hội đồng nhân dân toàn quốc". Còn ở các địa phương, HÐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do nhân dân địa phương bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và chính quyền cấp trên. Như vậy, ở nước ta, có tổ chức quyền lực thống nhất, vừa bảo đảm sự thống nhất tập trung, vừa bảo đảm tính chủ động sáng tạo của các địa phương và luôn luôn gắn liền với dân, chịu trách nhiệm trực tiếp và thường xuyên trước nhân dân. Ðó là tư tưởng Hồ Chí Minh trong thực tiễn và hành động.

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước cũng như trong hoạt động thực tiễn của Người lúc sinh thời, tính hiệu quả và thiết thực là một phương châm tổ chức và hoạt động được hết sức coi trọng.

Một nền hiến pháp và pháp luật dân chủ, vì con người

Trong Nhà nước pháp quyền, ý chí của nhân dân và sự lựa chọn chính trị được xác lập một cách tập trung nhất, đầy đủ nhất và cao nhất bằng hiến pháp. Chính vì lẽ đó mà hiến pháp được coi là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất, có tính ổn định, tính pháp lý cô đọng và đầy đủ, toàn diện trên cơ sở lấy lợi ích quốc gia, các quyền tự do cơ bản và các lợi ích chính đáng của công dân làm thước đo. Do đó, hiến pháp có khả năng tạo ra sự an toàn pháp lý cao nhất cho công dân, của xã hội và tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước.

Trong bài diễn ca nói về tám yêu sách gửi các nước đồng minh họp Hội nghị Véc-xây đầu năm 1919, Nguyễn Ái Quốc viết:

"Bảy xin hiến pháp ban hành

Trăm điều phải có thần linh pháp quyền".

Trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 3-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "Trước chúng ta đã bị chế độ quân chủ chuyên chế cai trị, rồi đến chế độ thực dân không kém phần chuyên chế, nên nước ta không có hiến pháp. Nhân dân ta không được hưởng quyền tự do dân chủ. Chúng ta phải có một hiến pháp dân chủ".

Như vậy, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, sự hiện diện của hiến pháp đã được gắn liền với nền dân chủ, với quyền tự do dân chủ của nhân dân.

Những lý tưởng công bằng, độc lập, tự do chân chính luôn luôn thể hiện bản chất của pháp luật trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Người nói: Nghĩ cho cùng, vấn đề tư pháp cũng như mọi vấn đề khác, trong lúc này là vấn đề làm người ở đời và làm người là phải thương nước, thương dân, thương nhân loại đau khổ, bị áp bức. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư - đó là những chuẩn giá trị có nội dung pháp lý, đó là những gì mang tính chân lý, những lẽ phải không ai chối cãi được.

Pháp luật trong tư tưởng Hồ Chí Minh là quyền tự do lựa chọn hành vi, và theo Người, ranh giới của sự lựa chọn hành vi ấy là bảo đảm tôn trọng lợi ích của xã hội, của người khác. Người nói: Nhân dân ta hiện nay có tự do, tự do trong kỷ luật. Mỗi người có tự do của mình, nhưng phải tôn trọng tự do của người khác - người nào sử dụng quyền tự do của mình quá mức mà vi phạm quyền tự do của người khác là phạm pháp.

Pháp luật đối với Nhà nước ta là công cụ để duy trì và bảo đảm bình đẳng: Bình đẳng dân tộc, bình đẳng giai cấp, bình đẳng nam nữ, bình đẳng xã hội. Chủ tịch

Hồ Chí Minh đã nói: "Không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng". Vì vậy theo Người, một xã hội được quản lý bằng pháp luật đòi hỏi phải đấu tranh chống bất công, chống đặc quyền, đặc lợi, phải đấu tranh để xóa bỏ những quan hệ xã hội trong đó con người bị sỉ nhục, bị nô dịch, bị bỏ rơi, bị khinh rẻ. Chính vì vậy, từ rất sớm, Bác đã nói lên yêu cầu "Thay chế độ ra các sắc lệnh bằng chế độ ra các đạo luật".

Ðây có thể được coi là tư tưởng pháp luật quan trọng và là hạt nhân của tư tưởng pháp quyền Hồ Chí Minh. Cho nên, khi Người nói: "Trăm điều phải có thần linh pháp quyền" tức là nói trong hàm ý này.

Một trong những nội dung quan trọng của tư tưởng Hồ Chí Minh về pháp luật là phương pháp và mức độ sử dụng pháp luật, yêu cầu thực hiện pháp luật trong thực tế. Chính vì vậy, Người đòi hỏi cán bộ pháp luật phải gương mẫu: "Tự mình phải chính trước, mới giúp người khác chính. Mình không chính, mà muốn người khác chính là vô lý". "Mình trước hết phải siêng năng, trong sạch thì mới bảo người ta trong sạch, siêng năng được".

Tư tưởng pháp quyền Hồ Chí Minh là tư tưởng pháp quyền nhân  nghĩa thể hiện truyền thống nhân nghĩa của dân tộc Việt Nam. Bác nói: "Hiểu chủ nghĩa Mác - Lê-nin là phải sống với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống không có tình có nghĩa, thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác - Lê-nin được". Bác căn dặn cán bộ ta xử lý các vấn đề phải có lý, có tình. Ðối với cán bộ tư pháp, trong số các phẩm chất cần thiết, trước hết phải vô tư, không được thiên vị, tư thù, tư oán, không được cho mình đứng trên pháp luật.

Tuân theo lời dạy của Bác Hồ, vấn đề bảo đảm quyền con người, quyền công dân, đề cao trách nhiệm pháp lý của Nhà nước đối với nhân dân, thực hành dân chủ luôn luôn được Ðảng và Nhà nước ta dành sự quan tâm đặc biệt. Ðề cao pháp luật, tăng cường pháp chế luôn phải đi liền với việc đưa pháp luật vào cuộc sống, tạo thói quen và nếp sống tôn trọng pháp luật. Ðổi mới và hoàn thiện pháp luật phải đi liền với đổi mới và hoàn thiện thực tiễn áp dụng pháp luật.

Tăng cường hoạt động xây dựng pháp luật phải đi liền với việc khuyến khích và tạo điều kiện cho các tổ chức và công dân sử dụng đầy đủ các quyền và thực hiện tốt các nghĩa vụ của họ, khuyến khích tính tích cực pháp lý của họ. Ðó chính là nội dung và ý nghĩa của cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật hiện nay ở nước ta.

GS. TSKH ÐÀO TRÍ ÚC
(Viện trưởng Viện Nhà nước và pháp luật,
Ủy viên Hội đồng lý luận T.Ư)

Bác Hồ và việc tự học

01/03/2021

Chủ tịch Hồ Chí Minh coi việc tự học và học tập suốt đời là luận điểm cực kỳ quan trọng. Bác Hồ coi tự học có vai trò hết sức quan trọng, có vị trí quyết định tạo nên trí tuệ.

Bản chất của tự học là quá trình học tập không trực tiếp có giáo viên. Nếu không có sự kiên trì, lòng quyết tâm và nghiêm khắc của bản thân, thì không thể thực hiện được kế hoạch học tập do mình đặt ra. Việc tự học giúp mỗi người nhớ lâu và vận dụng kiến thức một cách hữu ích vào thực tiễn cuộc sống. Tự học còn giúp mỗi người trở nên năng động, sáng tạo, không phụ thuộc vào người khác, qua đó hạn chế các khuyết điểm của bản thân để không ngừng tiến bộ.

Tự học của Chủ Tịch Hồ Chí Minh có mục đích cuối cùng là làm cách mạng, đem lại độc lập cho dân tộc, giải phóng quê hương. Bác Hồ kiên trì tự tìm tòi thâm nhập thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm, phát huy nội lực, tự học tập, tự giáo dục để làm cho nhân cách cũng như năng lực của bản thân phù hợp với mục tiêu, lý tưởng, nhiêm vụ. Khi tham gia đại hội VII Quốc tế Công sản năm 1935, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã khai lý lịch : “Họ và tên Lin, trình độ học vấn tự học”.

Chủ Tịch Hồ Chí Minh cho rằng: trong cuộc sống có nhiều việc cần quan tâm, nếu thấy cái gì học cái đấy thì chúng ta chỉ thu được một mớ kiến thức hỗn tạp, không có tác dụng với chính người học và không đủ thời gian để học, hiểu hết tất cả. Do đó, ngoài việc học ở nhà trường theo quy định, ta phải căn cứ vào trình độ nhận thức, nhiệm vu đang đảm nhiệm và vị trí của bản thân để lựa chọn những điều cơ bản, thiết thực, học phải đi đôi với hành. Học mà không làm được, học mấy cũng vô ích. Học những điều quá cao xa, không sát thực tế, thời gian dành cho học tập quá ít, việc học đó cũng chỉ để trang trí cho oai thôi.

Với Chủ Tịch Hồ Chí Minh, tự học là học mọi hoàn cảnh, mọi lúc, mọi nơi. Phương pháp tự học của Bác là: muốn nâng cao kiến thức trong quá trình tự học, mỗi người cần phải biết cách tận dụng triệt để thời gian và những điều kiện, phương tiện sẵn có trong xã hội như thư viện, câu lạc bộ , sách báo…. Đồng thời, cần tranh thủ sự giúp đỡ hướng dẫn của bạn bè, đồng chí, đồng nghiệp và thực hiện phương châm học mọi lúc, mọi nơi, học tập trong khi giao thiệp, học tập trong giải quyết công việc hàng ngày, việc lớn cũng như việc nhỏ, từ kinh nghiệm thành công cũng như thất bại, học tập trong công tác vận động quần chúng.

Thời gian hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Bác Hồ vừa lao động để kiếm sống vừa tìm mọi cách và tận dụng mọi lúc, mọi nơi để tự học, nhất là học ngoại ngữ. Bác Hồ dạy thanh niên: Để học được ngoại ngữ, phải kiên trì mỗi ngày học thuộc mười từ. Hàng ngày trước khi thức dậy, Bác Hồ viết từng từ mới vào một mảnh giấy dán vào chỗ hay nhìn thấy nhất, có khi Bác viết lên cánh tay để vừa làm vừa nhẩm học, đến khi chữ mờ hết thì Bác đã thuộc. Kể cả khi Bác Hồ đi trên đường Bác, buổi tối khi chưa ngủ, Bác viết mò các chữ khó xuống chăn cho kỳ nhớ mới thôi. Chủ Tịch Hồ Chí Minh có một nguyên tắc là học đến đâu thực hành đến đó, ghép câu để sử dụng ngay.

Theo Bác Hồ để tự học tất phải có tinh thần vượt khó, vượt gian khổ để học tập. Thời gian Bác Hồ sống tại Pa-ri, Cộng hòa Pháp, Bác Hồ chỉ thuê 1 căn phòng nhỏ rẻ tiền, mỗi sáng Bác nấu cơm trong một cái nồi nhỏ đặt trên một ngọn đèn dầu, ăn cơm với 1 com cá mắm hoặc một ít thịt, ăn một nửa, còn một nửa để đến chiều, có khi Bác chỉ ăn một miếng bánh mỳ với pho mát là đủ cho cả ngày. Mùa Đông giá lạnh, trước khi đi làm buổi sáng, Bác Hồ để 1 viên gạch vào lò bếp của khách sạn, chiều về lấy ra, bọc vào tờ báo cũ để xuống nệm nằm cho đỡ rét.

Khi ở cương vị cao nhất của Đảng, dù bận trăm công, ngàn việc, dù tuổi cao, sức yếu, Chủ Tịch Hồ Chí Minh vẫn không ngừng năng cao tinh thần tự học, đọc thêm nhiều tài liệu trong và ngoài nước. Chủ Tịch Hồ Chí Minh luôn khuyên cán bộ, đảng viên phải không ngừng học tập để có trình độ hiểu biết mọi mặt nhằm nâng cao chất lượng công tác.

Cần tự học để năng cao trình độ của bản thân, coi đây là tiêu chuẩn, giá trị đạo đức của mỗi người và là nhu cầu, thói quen hàng ngày của mọi cán bộ, đảng viên.
Năm 1966 trong buổi nói chuyện với đảng viên mới ở thủ đô Hà Nội, Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn, nhắc nhở: Thời kỳ bí mật, điều kiện học tập của đảng viên rất khó khăn, thiếu thầy, thiếu sách vở, thiếu tự do, nhưng cán bộ và đảng viên vẫn quyết tâm vì cách mạng mà học tập. Bây giờ trong điều kiện thuận lợi nhiều, cho nên các cô, các chú càng phải ra sức học tập cho tốt.
Sự nghiệp của Chủ Tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng, mẫu mực về tinh thần tự học tập, lấy tự học làm cốt, làm phương thức chủ yếu để nâng cao trình độ về mọi mặt cho bản thân. Những chỉ dẫn quý báu, những bài học kinh nghệm sâu sắc rút ra từ tấm gương tự học bền bỉ, kiên trì của Bác Hồ đến nay vẫn giữ nguyên giá trị. Đặc biệt trong tình hình hiện nay khi cuộc cách mạng khoa học - công nghệ phát triển như vũ bão, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên cần phải không ngừng học tập, bồi dưỡng kiến thức, nâng cao trình độ, năng lực để thích ứng, nếu không sẽ bị tụt hậu. Để có được những năng lực ấy, mọi người phải tự học không ngừng, học tập liên tục, học tập suốt đời, thông qua nhiều hình thức, vấn đề tự học trở thành vấn đề cấp bách, bắt buộc đối với mỗi cán bộ, đảng viên.

Nguyễn Quốc Huy - Vụ Tổ chức cán bộ

Có yêu người, mới yêu nghề (*)

Buổi sáng chủ nhật, Bác đến thăm một cơ quan. Mọi người ngồi chật cả ngôi nhà sàn rộng. Bác ngồi xếp bằng ở giữa, trong lòng bế một cháu bé chừng hai tuổi.

Bác nói: Công việc cơ quan Bác nghe các đồng chí phụ trách cho biết rồi. Bác hoan nghênh các cô, các chú. Giờ ai có gì thắc mắc thì cho Bác biết?

Một thanh niên giơ tay: "Thưa Bác, cháu là sinh viên ở Hà Nội. Theo tiếng gọi xếp bút nghiên lên đường chiến đấu, cháu đã ra chiến khu. Cháu tưởng được cầm súng, ai ngờ cấp trên giao làm kế toán. Cháu đã được học nhưng chưa thông, nay nhờ Bác chỉ giúp".

Nghe xong, Bác quay về phía người mẹ trẻ hỏi:

- Thế sao trong hoàn cảnh khó khăn mà cháu bé này lại bụ bẫm, kháu khỉnh thế này?

- Dạ, vì cháu học kinh nghiệm các chị đã có con. Thêm nữa có thức gì ngon, cháu đều dành cho con.

Bác mỉm cười: "Ðúng rồi, nhưng sao cô lại chịu vất vả thế?".

Người mẹ trẻ cảm động: Vì cháu thương con!

Ðến lúc này Bác mới quay lại anh sinh viên nọ và nói: "Nếu chú cũng thương bộ đội, thương nhân dân ngày đêm vất vả để kháng chiến thì chắc chú sẽ yên tâm công tác".

Bác trìu mến nhìn mọi người, kết luận:

- Vì có yêu người, mới yêu nghề!

-------------
(*)  Trích trong cuốn sách Chuyện ngày thường về Bác Hồ. NXB Văn hóa - dân tộc, 2001, trang 44.

Nguồn Báo nhân dân